نگاهی کوتاه به آمارهای ایران و جهان از فرزندخواندگی
فکر میکنید وجه تشابه آدمهای معروفی چون جیمی فاکس، جک نیکلسون، ری لیوتا، استیو جابز، فرانسیس مکدورمند، نیکول ریچی، دبی هری، دیو توماس، فیث هیل و اسکات همیلتون در چیست؟ درست که همهی آنها نامهایی معتبر در عرصهی علم و هنر هستند؛ اما تشابه درونیتر و شاید راز مگوی آنها تا سالهای سال این بود که همهشان به فرزندخواندگی پذیرفته شدهبودند. اصلا تا به حال به فرزندخواندگی فکر کردهاید؟
به گزارش وبسایت تخصصی مددکاری اجتماعی ۲۰۱۵، روزنامه سایه نوشت: داشتن فرزند، رویایی قابل توجه برای بیشتر زوجهاییست که بخشی از تکامل مسیر تاهل و زندگیشان را در گرو وجود بچهها میبینند و البته بچههایی از جنس خودشان یا بهعبارتی سادهتر از تبار خودشان؛ اما گاهی این مهم محقق نمیشود و اینجاست که گزینههای جایگزینخودشان را نشان میدهند. یکی از راههای جایگزین و کمک برای رسیدن به این خواسته، موضوع فرزندخواندگیست که بهرغم آنکه بسیاری بهراحتی دربارهی آن صحبت میکنند، آنقدرها ساده و دستیافتنی هم نیست و نمیتوان در این ماجرا تنها با تکیه بر وجوه احساسی ماجرا و بیگدار تامل و دانش لازم، به آب زد. برای مثال، آمارها نشان میدهد که تنها در آمریکا بیشاز ۳۹۷هزار کودک یتیم تحت حمایتهای دولتی زندگی میکنند.
۱۰۱هزار و ۶۶۶ نفر از این بچهها آمادهی پذیرش از سوی زنوشوهرهایی هستند که به هر علتی میخواهند از این راه خانوادهی خود را تکمیل کنند؛ اما باید دانست که حدود ۳۲درصد این تعداد بچهها، چیزی بیشاز سه سال در نوبت میمانند تا آن خانوادهی مورد نظر از راه برسد. این رقم اندک در تعداد و رقم زیاد در مدت انتظار نشان میدهد که ماجرا به همین سادگیها هم نیست.
البته آمار بینالمللی هم بهتر از این نیست. به نوشتهی مرجع آماری Lifeline Press در سال ۲۰۰۴ بیشاز ۶۰درصد بچههایی که در یتیمخانهها زندگی میکنند، بین دو تا پنجسال در این محیطها میمانند و حدود ۲۰درصد آنها هم بیشاز پنجسال در مراکز مراقبتی منتظر هستند و البته سایر موارد هم که کاملا مشخص است؛ آنها در کمال تاسف هرگز به فرزندخواندگی پذیرفته نمیشوند. اما این یکسوی ماجراست و سوی دیگر آن به خود خانوادهها برمیگردد که اساسا با چه اهدافی به این موضوع وارد میشوند؟ برای مثال، در خارج از ایران و براساس آمار Children s Rights که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، یکی از هر سه کودکی که به فرزندخواندگی پذیرفته شدهبود، از نژادی متفاوت از نژاد خانوادهی جدید خود بود که این مسئله ناشی از نگرش انساندوستانه در بعضی والدین خواهان فرزند است؛ زیرا حدود ۷۳درصد این کودکان رنگینپوستانی بودند که از سوی خانوادههای سفیدپوست به فرزندخواندگی پذیرفته شدند و بخش قابل توجهی از این تعداد، خاناودههای خود را در بلایای طبیعی و غیرطبیعی از دست دادهبودند.
به گزارش اخیر خبرگزاری ایسنا و به نقل از مدیرکل بهزیستی استان تهران، بیشترین درخواست فرزندخواندگی برای دختران کمتر از دوسال است و این کودکان در راس فرزندخواندگیهای سازمان بهزیستی کشور قرار دارند. احمد دلبری در این زمینه اظهار کرد: یکی از چالشهای بهزیستی استان تهران در سال ۹۴ مسئلهی «فرزندخواندگی» بود؛ زیرا ورودی زیادی داشتیم بهنحویکه با توجه به امکانات محدود مسئولیت هر ۱۵ تا ۱۸ کودک بر عهدهی یک مادریار بود. وی گفت: هرماه حدود ۵۰ تا ۶۰ کودک زیر ششسال وارد شیرخوارگاههای سازمان بهزیستی استان تهران میشوند.
وی در ادامه ضمن بیان آنکه در شیرخوارگاهها ۲۰ تا ۳۰درصد کودکان مجهولالهویه هستند، اضافه کرد: در سال گذشته بهطور میانگین ماهیانه ۵۷ کودک سه تا ششساله به شیرخوارگاه سپرده شدند که ۳۰درصد آنها مجهولالهویه بودند. به گفتهی دلبری، سال گذشته ۱۶۰۰ خانواده پشت نوبت فرزندخواندگی بودند که با تعاملات خوب بهزیستی و قوه قضاییه در زمینهی واگذاری این کودکان به خانوادههای متقاضی ۱۳۲درصد رشد داشتیم. رئیس بهزیستی استان تهران با بیان اینکه سرپرستی حدود ۳۰۰ کودک در سال گذشته به خانوادههای متقاضی فرزندخواندگی واگذار شد، اظهار کرد: بهطور میانگین در هر ماه ۲۵ کودک وارد خانوادههای متقاضی فرزندخواندگی شدند. دلبری در ادامه به استقبال خوب خانوادهها برای پذیرش فرزندخوانده اشاره کرد و گفت: درحالحاضر نیز حدود ۱۵۰۰ خانواده پشت نوبت فرزندخواندگی قرار دارند. اما فارغ از این آمار آنچه مهمتر است، نگرش خانوادهها در پذیرش این کودکان است و اینکه شاید بهتر باشد بهجای هر نوع تصمیم احساسی و علت دیگری، زمینههای این امر انساندوستانه را شناخت و با دید بهتری بهسمت این اقدام رفت.